تبیین جامعه شناختی رابطه سرمایه اجتماعی/فرهنگی و اثربخشی آموزشی معلّمان ( مطالعه موردی دبیران دبیرستانهای شهر سنندج)

مفهوم سرمایه یکی از غنی ترین چارچوب های تبیینی در مطالعات جامعه شناختی و اقتصادی معاصر است. این مفهوم طی دهه های گذشته دست خوش تحولاتی گردیده است که به واسطه آن شاهد ظهور نظریه های جدید سرمایه مانند سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی می باشیم که در حوزه های گوناگونی به ویژه حوزه آموزش و پرورش مورد استقبال فراوانی قرار گرفته است. برخی از صاحب نظران معتقدند که این اشکال جدید سرمایه (سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی) نقش موثری در موفقیّت افراد در راستای دستیابی به اهداف دارند. از این رو هدف اصلی این مقاله بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی بر اثربخشی آموزشی معلّمان است. جهت دستیابی به این هدف، چارچوب نظری تحقیق براساس نظریه کنش و میدان بوردیو، تنظیم و بر اساس آن فرضیه های تحقیق مطرح گردید. جامعه آماری این تحقیق شامل دبیران مقطع متوسطه شهر سنندج بود که با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری طبقه ای نسبی 300 نفر از آنها انتخاب شدند. روش مورد استفاده در این تحقیق روش پیمایشی و ابزار پرسشنامه بود، پس از گردآوری داده ها از روش های آماری توصیفی و استنباطی جهت تحلیل و تبیین داده ها بهره گرفته شد. نتایج به دست آمده نشان داد که میان سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی با اثربخشی آموزش معلّمان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. به بیان دیگر، با افزایش سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی معلّمان اثربخشی آموزشی آنان نیز افزایش می یابد. نکته قابل ملاحظه آن بود که در میان شاخص های سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی شاخص همیاری (که یکی از شاخص های سرمایه اجتماعی است) دارای بیشترین ضریب همبستگی و ضریب تعیین با اثربخشی آموزشی معلّمان بود و شاخص های عادت واره فرهنگی و سرمایه فرهنگی نهادی (که شاخص های سرمایه فرهنگی هستند) در رتبه های بعد از همیاری قرار داشتند.